آشنایی با لوله شفت کرکره برقی

وقتی صحبت از کرکره برقی می شود، بیشتر ما به موتور، تیغه یا ریموت فکر می کنیم، اما یکی از مهم ترین اجزای این سیستم که کمتر به چشم می آید، لوله شفت کرکره برقی است. همین لوله است که تمام تیغه های کرکره روی آن جمع و باز می شوند و در واقع نقش ستون فقرات سیستم را ایفا می کند. اگر لوله شفت کرکره برقی درست انتخاب نشود، حتی بهترین موتور و مرغوب ترین تیغه هم نمی توانند عملکرد مناسبی داشته باشند. پس شناخت دقیق این قطعه، برای نصاب ها و حتی خریداران آگاه، اهمیت زیادی دارد.

لوله شفت کرکره برقی همان استوانه ای است که در بالای درب نصب می شود و تیغه های کرکره به آن متصل هستند. زمانی که موتور شروع به کار می کند، این لوله می چرخد و باعث جمع شدن یا باز شدن تیغه ها می شود. در واقع نیروی چرخشی موتور به لوله شفت منتقل شده و از آنجا به تیغه ها می رسد تا کرکره حرکت کند. به همین دلیل اگر شفت از نظر ضخامت، جنس یا قطر متناسب با موتور انتخاب نشود، کرکره به مرور زمان دچار لرزش، صدا یا تاب برداشتگی خواهد شد.

بسیاری از افراد تصور می کنند همه ی شفت ها یکسان اند، در حالی که انواع مختلفی از لوله شفت کرکره برقی وجود دارد و هر نوع برای موتورها و وزن های خاصی طراحی شده است. شناخت این انواع، کمک می کند تا سیستم عمر طولانی تر و عملکردی روان تر داشته باشد.

ما در مقاله همه چیز درباره قطعه ای به نام شفت یا شافت به بررسی کامل انواع شفت و کاربرد هر یک پرداخته ایم.

جنس و ساختار لوله شفت کرکره برقی

لوله شفت معمولاً از آهن یا گالوانیزه ساخته می شود تا هم استحکام کافی در برابر وزن تیغه ها را داشته باشد و هم در برابر زنگ زدگی مقاوم باشد. انتخاب جنس مناسب به محیط نصب هم بستگی دارد؛ برای مثال در فضاهای مرطوب مثل شمال یا مناطق صنعتی که رطوبت بالاست، استفاده از لوله گالوانیزه انتخاب بهتری است، چون مقاومت بیشتری در برابر خوردگی دارد.

از طرفی ضخامت لوله معمولاً بین ۱.۸ تا ۲ میلی متر است. این ضخامت به گونه ای در نظر گرفته می شود که در برابر فشار و گشتاور موتور تاب برندارد و بتواند تیغه ها را بدون انحراف بچرخاند. برای کرکره های سنگین تر از لوله هایی با قطر بیشتر از 2 میلی متر استفاده می شود.

اما تفاوت اصلی در شکل و قطر لوله شفت است. دو مدل اصلی لوله شفت در بازار وجود دارد: لوله هشت ضلعی و لوله گرد. هر کدام از این مدل ها کاربرد خاصی دارند که در ادامه به طور کامل توضیح می دهیم.

لوله هشت ضلعی کرکره برقی

یکی از رایج ترین انواع شفت ها، لوله هشت ضلعی کرکره برقی است. همان طور که از نامش پیداست، سطح مقطع این لوله به شکل هشت ضلعی طراحی شده تا بتواند به خوبی با موتورهای توبلار هم خوانی داشته باشد. دلیل این طراحی خاص، افزایش اصطکاک بین محور موتور و داخل شفت است تا چرخش موتور بدون لغزش و انتقال دقیق نیرو انجام شود.

این لوله معمولاً از جنس گالوانیزه ساخته می شود تا سبک، مقاوم و ضدزنگ باشد. قطرهای رایج آن ۶ سانتی متر و ۸ سانتی متر است.

• لوله شفت با قطر ۶ سانتی متر برای موتورهای توبولار با قدرت ۳۰ و ۵۰ نیوتن مناسب است. این مدل بیشتر برای کرکره های سبک تر مانند مغازه های کوچک یا پنجره های اتاق کاربرد دارد.
• لوله شفت با قطر ۸ سانتی متر زمانی استفاده می شود که موتور توبولار قوی تری با قدرت ۶۰، ۸۰ یا ۱۰۰ نیوتن نصب شده باشد. این حالت برای کرکره هایی با وزن متوسط و ابعاد بزرگ تر ایده آل است.

ویژگی بارز لوله هشت ضلعی کرکره برقی، سادگی نصب آن است. چون بسیاری از متعلقات مانند پایه، آداپتور و رابط موتور دقیقاً متناسب با همین نوع طراحی شده اند. به همین دلیل در بیشتر پروژه های خانگی و تجاری سبک از این نوع لوله استفاده می شود.

لوله گرد کرکره برقی

در کنار مدل هشت ضلعی، نوع دیگری به نام لوله گرد کرکره برقی هم وجود دارد که بیشتر در سیستم های قدرتمندتر و صنعتی تر کاربرد دارد. این لوله همان لوله گاز معمولی است که از آهن با ضخامت ۱.۸ تا ۲ میلی متر ساخته می شود. استحکام این مدل نسبت به نوع هشت ضلعی بیشتر است و به همین دلیل برای موتورهای ساید یا کرکره های بزرگ و سنگین استفاده می شود.

لوله گرد کرکره برقی در قطرهای مختلفی تولید می شود تا بتواند متناسب با قدرت موتور انتخاب گردد:

• لوله گرد با قطر ۸ سانتی متر برای موتورهای توبولار با قدرت ۱۲۰ و ۱۴۰ نیوتن و همچنین موتور ساید با ظرفیت ۱۵۰ کیلوگرم مناسب است.
• لوله گرد با قطر ۱۱ سانتی متر معمولاً برای موتورهای ساید ۳۰۰، ۵۰۰ و ۶۰۰ کیلوگرمی استفاده می شود.
• لوله گرد با قطر ۱۵ سانتی متر مخصوص موتورهای ساید ۷۵۰ و ۸۰۰ کیلوگرمی است.
• و در نهایت لوله گرد با قطر ۲۲ سانتی متر برای موتورهای ساید بسیار قدرتمند با ظرفیت ۱۳۰۰ و ۱۵۰۰ کیلوگرم به کار می رود. این مدل ها معمولاً با برق سه فاز کار می کنند و برای سوله ها، کارخانه ها و درب های سنگین صنعتی مناسب هستند.

یکی از مزایای لوله گرد این است که به دلیل ساختار استوانه ای و سطح تماس یکنواخت، فشار نیرو در زمان چرخش به صورت متعادل تری پخش می شود، در نتیجه استهلاک کمتری دارد و برای استفاده های مکرر مناسب تر است.

انتخاب قطر مناسب لوله شفت کرکره برقی

انتخاب قطر مناسب لوله شفت به عوامل متعددی بستگی دارد:

• وزن تیغه ها: هرچه تیغه ها سنگین تر باشند، باید از لوله ای با قطر و ضخامت بالاتر استفاده شود تا تاب برندارد.
• نوع موتور: موتورهای توبولار معمولاً با لوله هشت ضلعی و موتورهای ساید با لوله گرد هماهنگ هستند.
• عرض دهانه درب: هرچه عرض بیشتر شود، احتمال خم شدن شفت بالا می رود، پس قطر لوله باید بزرگ تر باشد.
• تعداد دفعات باز و بسته شدن: برای کرکره هایی که در طول روز دفعات زیادی باز و بسته می شوند (مثل پارکینگ ها یا ورودی انبارها)، استفاده از لوله گرد مقاوم تر توصیه می شود.

نصاب های حرفه ای معمولاً قبل از نصب، وزن تیغه و نوع موتور را دقیق محاسبه می کنند تا لوله شفت کرکره برقی دچار افت یا پیچش نشود.

اهمیت انتخاب صحیح لوله شفت در عمر کرکره برقی

اگر لوله شفت بیش از حد سبک یا نازک باشد، در طول زمان دچار تاب برداشتگی می شود. این موضوع باعث می شود تیغه ها به درستی درون ریل حرکت نکنند و هنگام باز و بسته شدن صدا یا لرزش ایجاد شود. از طرفی، اگر قطر لوله بیش از حد زیاد باشد ولی موتور توان کافی نداشته باشد، موتور تحت فشار قرار می گیرد و عمر آن کاهش می یابد.

به همین دلیل است که انتخاب دقیق لوله شفت کرکره برقی اهمیت زیادی دارد و باید با مشورت متخصصان انجام شود. در بسیاری از موارد، خرابی های زودهنگام کرکره نه به خاطر موتور یا تیغه، بلکه به دلیل استفاده از شفت نامناسب است.

مقاله مرتبط: مدار فرمان کرکره برقی

نکات نصب و نگهداری شفت کرکره برقی

در هنگام نصب باید دقت شود که لوله به صورت کاملاً تراز روی پایه ها قرار گیرد، چون کوچک ترین انحراف می تواند باعث شود تیغه ها به درستی درون ریل بالا و پایین نروند. همچنین اگر طول شفت زیاد باشد، باید از یاتاقان میانی برای جلوگیری از خم شدن آن استفاده شود.

در بازدیدهای دوره ای نیز باید چرخش لوله بررسی شود تا اطمینان حاصل گردد که در اثر زنگ زدگی یا فشار اضافی، حرکت آن سنگین نشده باشد. روغن کاری منظم بلبرینگ ها و بررسی پیچ های اتصال تیغه به شفت نیز جزو کارهای نگهداری ضروری است که از خرابی های بزرگ تر جلوگیری می کند.

جمع بندی

در نگاه اول شاید لوله شفت کرکره برقی قطعه ای ساده به نظر برسد، اما واقعیت این است که تمام عملکرد روان و بی صدای کرکره به همین لوله وابسته است. چه از نوع هشت ضلعی گالوانیزه باشد و چه از نوع گرد آهنی، انتخاب درست آن بر اساس نوع موتور، وزن تیغه و شرایط محیطی می تواند عمر سیستم را چند برابر کند.

اگر قصد دارید کرکره ای مطمئن و بادوام نصب کنید، حتماً به نوع و کیفیت شفت توجه کنید. استفاده از لوله های استاندارد، ضخامت مناسب و نصب اصولی باعث می شود کرکره برقی شما سال ها بدون مشکل کار کند و موتور نیز تحت فشار اضافی قرار نگیرد.