شفت چیست و چه کاربردی دارد؟
برای اتصال دو قطعه صنعتی به یکدیگر و انتقال نیرو از یک قطعه به قطعه دیگر از شفت استفاده میشود. در این مطلب با نحوه کارکرد و انواع شافت آشنا خواهیم شد.
شفت یا میل راهنما چیست؟
شافت (shaft) قطعهای به شکل میله است که در ابزار و ماشینآلات صنعتی مختلف با هدف انتقال نیرو یا گشتاور از یک وسیله به وسیله دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. شفتها از نظر ظاهری شبیه به میلهای فلزی هستند که با توجه به کاربردهای مختلفی که دارند در ابعاد و انواع مختلفی ساخته میشوند. شافت در یک دستگاه صنعتی حرکتی چرخشی دارد و موجب انتقال نیرو از یک وسیله به وسیله دیگر میشود.
انواع شافت
شفت ها به طور کلی به سه دسته تقسیم میشوند: شفت هارد، شفت هارد کروم و شفت فولادی. این تقسیم بندی بر اساس جنس شفتها انجام میشود.
شفت ها معمولا از جنس فولاد و آلیاژهای آن هستند اما در بسیاری از موارد روی شافتها را با لایه نازکی از جنس کروم میپوشانند. همچنین در بسیاری از موارد، فلز به کار رفته در ساخت شافت را اصطلاحا سخت کاری میکنند.
سخت کاری کردن شفت و همچنین استفاده از لایه نازکی از جنس کروم در ساخت شفتها به افزایش عمر مفید شفتها کمک فراوانی میکند و همچنین موجب افزایش مقاومت آنها هنگام تحمل نیروی زیاد میشود.در یک تقسیم بندی دیگر، شفت ها را به دو دسته تو پر و تو خالی طبقهبندی میکنند. به طور کلی تولید شافت های تو خالی سخت تر از تولید شافت های تو پر است.
خانواده شافت عمدتاً از 2 نوع تشکیل شده است:
- شفت های انتقال
- شفت ماشین
محور (axile)
عموماً از یک عضو ثابت به عنوان پشتیبان چرخش استفاده می شود. در اجزایی مانند بلبرینگ، چرخ، چرخ دنده های بلا استفاده و غیره استفاده می شود.
دوک (spindle)
یک شافت کوتاه، معمولاً به قطر کوچک، که معمولاً در حال چرخش است. به عنوان مثال دوک دریچه شیرفلکه برای شیر آب. اما دوک ابتدای یک دستگاه تراش را نیز در نظر بگیرید، که بسیار بزرگ است و معمولاً دارای حفره ای درست در مرکز آن است.
شفت کوتوله (Stub shaft)
شافتی است که با موتور سوئیچ یکپارچه است. (مانند الکتروموتور) از ابعاد، شکل و طرح مناسب برای راحتی اتصال به سایر محورها استفاده می کند. شفت کوتوله اجازه می دهد تا انتقال قدرت وسیله ای مانند قرقره کمربند که برای رانندگی دستگاه خارجی نصب می شود، انجام شود.
جک شافت (Jack shaft)
یک شافت کوتاه که برای اتصال یک حرکت دهنده اصلی به دستگاه یا شافت دیگر است. همچنین ممکن است یک شافت کوتاه باشد که به عنوان شافت واسط بین دستگاه متحرک اصلی و ماشین محور قرار داده شده است.
شافت خطی یا شافت انتقال نیرو (line shaft)
شافت خطی از بالا به طور مداوم با ماشین های محرک جابجایی متصل است. ماشین هایی که در حال حرکت انتقال قدرت به تعدادی از ماشین آلات را اینجام می دهند. عمدتا توسط ماشین های دارای موتورهای جداگانه جایگزین می شوند.
شافت انعطاف پذیر (Flexible shaft)
بطور کلی شفت های انعطاف پذیر برای انتقال قدرت زیاد یا سرعت بالا استفاده نمی شود. انتقال نیرو بین دو شفت را ممکن می کند. به عنوان مثال شافت موتور و شافت دستگاه كه محور چرخش آن در زاویه یا جایی که ممکن است زاویه بین شفت ها تغییر کند، يكي است
کاربرد شفت
قطعاتی که به طور متقارن می چرخند، در ساخت وسایل نقلیه موتوری (بخصوص در موتورها و گیربکس ها)، در صنعت ساعت سازی و ساعت سازی و سایر شاخه های صنعت استفاده می شوند. پیش از این در صورت نیاز از ساختارهای تولید شده توسط عملیات چرخش یا سنگ زنی استفاده می شد. امروزه کانتورها پیچیده تر از قبل از طریق ترکیبی از فرآیندها تولید می شوند. همچنین الزامات استانداردهای کیفیت، کنترل کیفیت فرایند را ضروری می کند
یک نمونه بارز این امر، کنترل تولید میل لنگ برای موتورهایی است که در آن انواع مختلف عملیات با یکدیگر ترکیب شده است. برای انجام اندازه گیری کامل در یک عمل، به یک دستگاه اندازه گیری مختصات مولتی سنسور نیاز است. با توجه اینکه خروج از تلورانس یاتاقان از جایگاهش بسیار محتمل است، حداکثر دقت لازم است. تمام قطرها، لایه های زیرین، شیارها و تلورانس های قابل اجرا بدون تماس با قطعه کار با استفاده از سنسور پردازش تصویر قابل اندازه گیری است. سیستم اندازه گیری پروب یا سنسور از راه دور لیزر برای اندازه گیری فرم مناسب است. اندازه گیری محوری را می توان با پروب های لمسی انجام داد. این همچنین در مورد اندازه گیری حفره های خنک کننده در شافت صدق می کند.
ساخت شفت های مختلف در همان خط تولید به یک دستگاه اندازه گیری بسیار انعطاف پذیر نیاز دارد. ماژول های اندازه گیری ویژگی های هندسی مکرر مانند کانتور دوربین، غلظت تلورانس، عرض زمین و غیره برای تشکیل یک عملیات با پارامتر واحد ترکیب می شوند. بنابراین کاربر می تواند ماژول های فردی عملیات اندازه گیری را تنظیم کند تا با طراحی شافت مطابقت داشته و پارامترهای مربوطه را وارد کند. نتایج به صورت گرافیکی و عددی به شکلی متناسب با نیاز کاربر نمایش داده می شوند
توصیه می شود برای جلوگیری از انحراف شافت و هرگونه خطای اضافی دیگر در اندازه گیری، شفت های بزرگتر را در موقعیت عمودی جهت اندازه گیری قرار دهید. این امر به خصوص در مورد اندازه گیری میل لنگ های بسیار پیچیده صدق می کند.
شفت های دقیق مانند نمونه هایی که در ساعت مورد استفاده قرار می گیرند، به همراه چرخ دنده ها و شیار های مربوطه اندازه گیری می شوند. برای این منظور از برنامه های پارامتری نیز استفاده می شود. دقت بالای دستگاه های مورد استفاده برای انجام اندازه گیری هایی از این دست، ایجاد تلورانس قطر چند میکرومتر را ممکن می سازد.
اگر این مقاله برایتان مفید بود به مقاله های دیگر ایمن فک نیز سری بزنید.