ظرفیت فتوسل ها چگونه محاسبه می شود؟
آیا می دانستید فتوسل هایی که در برق ساختمان استفاده می شوند ظرفیت مشخصی در جریانی که از آنها می گیریم دارند، و اگر بیشتر از این جریان از آنها جریان کشی شود، رله داخل فتوسل خواهد سوخت؟؟؟
حتماً اکنون این سوال برای شما پیش آمده است که، پس هر فتوسل چند لامپ را می تواند خاموش و روشن کند؟ این آموزش را دنبال کنید تا به پاسخ آن پی ببرید.
قبل از هر چیز باید بدانید که چند نوع فتوسل در بازار موجود است، که بسته به آمپر خروجی شان با قیمت های متفاوتی عرضه می شوند. حتی آنها از نظر ظاهر کاملاً شبیه هم هستند. پس در هنگام خرید به آمپر خروجی آنها دقت کنید. و مقدار آمپر را از روی فتوسل بخوانید.
آنگاه باید محاسبه کنید که هر لامپ چند آمپر جریان مصرف می کند. این مقدار مستقیماً روی لامپ ها نوشته نمی شود و نیاز است که با یک فرمول آن را حساب کنید. معمولاً روی لامپ ها توان مصرفی آنها درج شده است. مثلاً ۴۰ وات یا ۱۰۰ وات.
کافیست عدد ۲۲۰ که ولتاژ برق کشور ایران است را در مخرج و توان آن لامپ را در صورت یک کسر قرار دهید و مقدار آن کسر را حساب کنید. مثلاً اگر از لامپ ۱۰۰ وات رشته ای استفاده می کنید، باید ۱۰۰ را تقسیم بر ۲۲۰ کنید که جواب می شود ۰/۴۵۴۵۴۵. این عدد به دست آمده، مقدار جریانی است که یک لامپ ۱۰۰ وات رشته ای مصرف می کند. البته در فرمول بالا یک مقدار کسینوس فی هم قرار می گیرد ولی چون مقدار آن ناچیز است، ما آن را در نظر نگرفته ایم.
پس از لحاظ تئوری:
- یک فتوسل ۶ آمپر، ۱۳ عدد لامپ ۱۰۰ وات
- یک فتوسل ۱۰ آمپر، ۲۲ عدد لامپ ۱۰۰ وات
- و یک فتوسل ۱۶ آمپر، ۳۵ عدد لامپ ۱۰۰ وات را می توانند خاموش و روشن کنند.
البته محاسبات بالا از نظر تئوری بود. و این در صورتی اتفاق می افتد که شرایط کاملاً ایده آل باشد، مثلاً دمای هوا ۲۴ درجه باشد یا از جنس مرغوب برای سیم ها استفاده شده باشد و… . از نظر عملی در برق و الکترونیک ما چیزی داریم به نام “قانون ۳۰ درصد“. یعنی برای احتیاط و ایمنی بیشتر، باید از هر یک از مقادیر بالا ۳۰ درصد کم کنیم.
پس از لحاظ عملی باید
- یک فتوسل ۶ آمپر را حداکثر به ۱۰ عدد لامپ ۱۰۰ وات وصل کنیم.
- یک فتوسل ۱۰ آمپر را حداکثر به ۲۰ عدد لامپ ۱۰۰ وات وصل کنیم.
- و یک فتوسل ۱۶ آمپر را حداکثر به ۳۰ عدد لامپ ۱۰۰ وات وصل کنیم.
پس با استفاده از فرمول بالا می توانید حساب کنید که یک وسیله برقی چقدر جریان می کشد، و مطابق با آن جریان، از فتوسل مناسب استفاده کنید.
گاهی اوقات پیش می آید که می خواهید وسیله ای با توان و جریان بالا را با یک فتوسل روشن کنید، بطوری که جریان مصرفی آن وسیله از جریان خروجی فتوسل بیشتر است.
مثلاً قصد دارید که تعدادی نورافکن را به فتوسل وصل کنید و با فرمول بالا حساب کرده اید که فتوسل شما، جوابگوی این تعداد نورافکن نیست. در این صورت بایستی از کنتاکتور در مدارتان استفاده کنید. در درس های بعدی در مورد روش نصب کنتاکتور در مدار فتوسل صحبت خواهیم کرد.
نکته: اگر شما بیشتر از جریان خروجیِ فتوسل از فتوسل جریان بگیرید، خرابی فتوسل به این صورت خود را نشان می دهد که یا چراغ های شما شبانه روز به صورت دائم روشن می مانند یا اصلاً چراغ های متصل به فتوسل روشن نمی شوند. در این صورت اگر با الکترونیک آشنایی دارید، می توانید رله داخل فتوسل را تعویض کنید، در غیر اینصورت باید تمام فتوسل را تعویض کنید.
نکته: روشن نشدن چراغ های متصل به فتوسل، همیشه دلیلِ بر خرابی رله داخل آن نیست و گاهی اوقات مشکل از برد داخلی فتوسل است.
قانون 30 درصد در نصب فتوسل برای چندین لامپ
در مبحث برق و الکترونیک اصطلاحی به نام قانون 30 درصد وجود دارد، بر اساس این قانون باید برای رعایت احتیاط و ایمنی بیشتر همیشه 30 درصد کمتر از جریان واقعی هر وسیله الکترونیکی از آن جریان بکشیم.
در خصوص مبحث ما این قانون یعنی باید از مقدار آمپراژ محاسبه برای هر لامپ و فتوسل به میزان 30 درصد کم کنیم.
با این نوع محاسبه ما می توانیم از لحاظ عملی بدانیم که هر عدد از این وسیله چه تعداد لامپ را می تواند روشن و خاموش کند. در حالی که محاسبات انجام شده در جدول فوق به صورت تئوری هستند و قانون 30 درصد در آن رعایت نشده است.
از طرفی اگر قرار باشد به مقدار واقعی ظرفیت یک وسیله الکترونیکی از آن جریان بکشیم لازم است تا وسیله مورد نظر در شرایط ایده آل نصب شده باشد، منظور از شرایط ایده آل این است که آب و هوای محل نصب فتوسل و لامپ ها معتدل باشد، در حالی که اکثر مناطق کشور دارای شرایط آب و هوایی شرجی یا بسیار گرم و یا بسیار سرد هستند، در نتیجه اگر به میزان آمپراژ تئوری محاسبه شده از این وسیله از آن جریان بکشیم، احتمال سوختن این کلید وجود دارد.
4 نکته مهم در نصب فتوسل برای چند لامپ که باید بدانید
در انتها قصد داریم چند نکته مهم را در زمان نصب این نوع کلید به شما یادآور شویم:
- اگر وسیله الکتریکی مورد نظر یا همان مصرف کننده ای که قصد داریم آن را به فتوسل وصل کنیم، جریان بالاتری به نسبت آن دارد، می توانید فتوسل را به کنتاکتور وصل کنید
- در صورتی که تعداد زیادی مصرف کننده دارید که فتوسل شما ظرفیت پایینی برای نصب به آن ها دارد، به عنوان مثال تعدادی نورافکن دارید، می توانید برای هر نورافکن یک فتوسل جداگانه در نظر بگیرید.
- اگر تعداد مصرف کننده هایی که به فتوسل وصل می کنید بیش از اندازه ظرفیت آن جریان کشی داشته باشند، یا لامپ ها به کل روشن نمی شوند و یا اصلاً خاموش نمی شوند.
- در اکثر موارد اگر ظرفیت بالاتری از توان فتوسل را به آن وصل کنید، رله این وسیله می سوزد که قابلیت تعمیر دارد، اما اگر برد آن آسیب ببیند نمی توانید آن را تعمیر کنید و تنها راه تعویض فتوسل است.